بررسی تغییر فعالیت آنتی‌اکسیدانی ریشه و برگ Salvia leriifolia Benth. در مراحل مختلف رشد و نمو

Salvia leriifolia Benth. با نام فارسی نوروزک، گیاهی است از تیره نعناع، بومی استان خراسان و سمنان، که واجد خواص باارزش متعددی از جمله خواص آنتی‌اکسیدانی، ضد باکتری و ضد قارچی، ضد دیابت و ضد درد است. در این تحقیق به منظور تعیین مناسبترین بخش گیاه و بهترین مرحله رشد و نمو برای استفاده بهینه از مواد آنتی‌اکسیدانی آن، تغییر فعالیت آنتی‌اکسیدانی برگ و ریشه در مراحل مختلف رشد و نمو بررسی گردید. برگ و ریشه گیاه نوروزک در سه مرحله مختلف از رشد و نمو (مرحله رشد رویشی، مرحله گلدهی و مرحله رسیدگی بذر) از شمال شهرستان بردسکن (استان خراسان رضوی) جمع‌آوری و خشک گردید. قدرت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌های متانولی برگ و ریشه در هر سه مرحله‌ به روش رنسیمت در درجه حرارت ºC110 مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. تجزیه وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار JMP و براساس آزمون HSD در سطح اطمینان 95% انجام شد. براساس نتایج حاصل، ریشه‌ها در مرحله رشد رویشی گیاه بیشترین قدرت آنتی‌اکسیدانی را داشتند و از این لحاظ تفاوت معنی‌داری بین مرحله رشد رویشی و مرحله گلدهی وجود داشت (0028/0=P). از طرف دیگر، بیشترین قدرت آنتی‌اکسیدانی مربوط به برگ مرحله گلدهی بود که تفاوت معنی‌داری با قدرت آنتی‌اکسیدانی برگها در مرحله رشد رویشی داشت (0053/0=P). مقایسه قدرت آنتی‌اکسیدانی بین برگ و ریشه در مراحل مختلف رشد و نمو نشان داد که در مرحله رشد رویشی قدرت آنتی‌اکسیدانی ریشه بطور معنی‌داری بیشتر از برگ است (0004/0=P) و در مرحله گلدهی این خاصیت در برگ بطور معنی‌داری قویتر از ریشه می‌باشد (0032/0=P). در حالی که در مرحله رسیدگی بذر بین این دو تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. بنابراین، به نظر می‌رسد که بهترین زمان برای بهره‌برداری از خاصیت آنتی‌اکسیدانی ریشه گیاه اسفند ماه و از برگ اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت است.